Bắc Kạn: Nơi người dân thu tiền tỷ nhờ cây dược liệu giống cây sát sâm

Bảo tồn và phát triển các loài cây thuốc quý mà phát triển của dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ xây dựng mô hình nhân giống, trồng, thu hái sơ chế bảo quản cây sâm nam theo tiêu chuẩn GACP-WHO làm vật liệu sản xuất cao sâm dược và siro ho lâm dược trên địa bàn Bắc Kạn”
Thức tỉnh đất đất cằn cỗi
Hiện tại, vùng đất đồi núi khu vực thôn Huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang mọc lên toàn cỏ. Đầu năm 2019, khi Công ty cổ phần Nguyễn Dược Liệu Bắc Sơn triển khai dự án trồng giống cây sát sâm, đất rừng nơi đây đã được khoác lên một mảng màu xanh mới.
Theo ông Đỗ Tuấn Đạt, Phó Chủ tịch UBND ngày trước, đất này có rất nhiều cây dược liệu nhưng do khai thác quá nhiều nên hiện tại đã không còn. Nay có dự án triển khai bảo tồn, trồng mới loại dược liệu quý, dân làng đã nhanh chóng tiếp cận.
Được biết, một trong một mục tiêu của dự án này là giúp người dân quan tâm hơn đến việc phát triển cây thuốc, đồng thời hỗ trợ dân làng biết áp dụng kỹ thuật vào trồng, chăm sóc, thu hoạch và chế biến dược liệu theo hướng sản xuất hàng hoá để cung cấp nguyên liệu cho sản xuất thuốc các nhà máy sản xuất thuốc chữa bệnh.
Theo ông Vũ Huy Kiên, cán bộ kỹ thuật Công ty cổ phầnY Dược Sơn Động, do áp dụng theo kỹ năng mới từ gieo ươm giống mô hom cho tới cách trồng, chăm sóc nên đơn vị đã chú trọng khâu tập huấn và chuyển giao kỹ thuật cho người dân tham gia.
Cùng lúc, quan tâm giám sát quá trình thực hiện, bà con đã tiếp thu và ứng dụng những phương pháp mới vào sản xuất. Kết quả, không ít diện tích trước đây bỏ không đã được thay đổi bằng các loại thuốc nam quý. Sau hơn 1 năm triển khai dự án, đến nay toàn xã có hơn chục ha cây sâm trâu. Các loại cây trồng này đang sinh trưởng, phát triển tốt.
Không chỉ trồng ở Nghĩa Phương, nhằm phát triển mở rộng diện tích cây thuốc, Công ty cổ phần Lâm Dược Liệu Sơn Động còn triển khai trồng giống cây sát sâm tại các xã Trường Sơn (Lục Nam), Tuấn Đạo (Sơn Động-Bắc Giang), Đồng Tâm, Hồng Kỳ, Hương Vỹ (Yên Thế-Bắc Giang) với diện tích hàng chục ha.
Là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thuốc nam, qua thực tế sản xuất của đơn vị, một ha trồng cây cát sâm sau chu kỳ 3 năm cho thu hoạch 7-8 tấn tươi; với giá bán bình quân 150 nghìn đồng/kg đã mang lại thu nhập hơn 1,1 tỷ đồng. Cùng đó, một ha sâm cau sau chu kỳ 2 năm cho năng suất 4 tấn tươi với giá 150 nghìn đồng/kg đã cho thu nhập 600 triệu đồng, cao hơn nhiều so với nhiều loại cây trồng lâm nghiệp trên cùng đơn vị diện tích
Quy hoạch, mở rộng diện tích
Không chỉ có cây sâm nam, nhằm đa dạng các loại thuốc nam tạo nguồn sản phẩm đầu vào phục vụ cho sản xuất kinh doanh, hiện nay Công ty cổ phần Y Dược Hiệp Hòa còn triển khai trồng nhiều loại cây như: Ba kích tím, kim ngân, củ mài, cà gai leo, kim tiền thảo, địa liền... Ở một số địa phương trong tỉnh.
Với lợi thế về địa lý tự nhiên và nguồn nhân lực dồi dào, những năm qua một số địa phương trong tỉnh đã trồng nhiều loài cây thuốc nam như: Ba kích, trà hoa vàng, đinh lăng, nhân trần, địa liền, sâm nam núi Dành (cát sâm), sâm cau, kim tiền thảo...
Tuy nhiên, quy mô sản xuất còn manh mún, tự phát, chưa được áp dụng triệt để các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong quy trình nhân giống, trồng, thu hái, bảo quản và chế biến cây thuốc.
Theo ông Lương Tuấn, Giám đốc Công ty cổ phần Y Dược Hiệp Hòa, thị trường tiêu thụ các loại dược liệu hiện nay rất rộng mở. Các công ty dược, nhà sản xuất các loại dược liệu chữa bệnh trong nước có nhu cầu cao song do chưa làm chủ được quy trình sản xuất, chưa có quy hoạch phát triển rõ ràng nên người dân không mạnh dạn tiếp cận những cây trồng này.
Với lợi thế về đất lâm nghiệp, thậm chí những loại thuốc nam này có thể trồng dưới tán rừng. Chính vì vậy, việc quan tâm quy hoạch và phát triển thành vùng cây thuốc nam quý hiếm là cần thiết.
Để khai thác có hiệu quả tiềm năng, mở rộng diện tích cây thuốc nam trong cơ cấu nông nghiệp thời gian tới, các cơ quan, ban ngành cần phối hợp hỗ trợ nông dân liên kết với doanh nghiệp (DN), các nhà khoa học áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến vào sản xuất.
Các địa phương xây dựng các chính sách hỗ trợ nông dân sản xuất và xúc tiến thương mại, liên kết với DN chế biến dược phẩm bảo đảm đầu ra cho sản phẩm... Những điều đó không chỉ góp phần bảo vệ sinh thái rừng bền vững mà còn bảo tồn và phát triển nguồn gen các loài thuốc quý hiếm và cho hiệu quả kinh tế cao.